بی اختیاری ادراری سرریز؛ مشکلات پنهان تخلیه مثانه

بی‌اختیاری ادراری سرریز یکی از انواع بی‌اختیاری ادراری است که تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی بانوان خواهد داشت. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که مثانه به طور کامل تخلیه نمی‌شود و سرریز می‌کند. بی‌اختیاری سرریز نه تنها از نظر جسمی، بلکه از نظر روانی نیز چالش‌برانگیز است و می‌تواند باعث احساس خجالت و کاهش اعتماد به نفس شود. خوشبختانه، با تشخیص دقیق و درمان مناسب می‌توان این مشکل را مدیریت کرد. در این مقاله به بررسی علل، علائم و روش‌های درمانی بی‌اختیاری ادراری سرریز می‌پردازیم تا به شما کمک کنیم با این موضوع بهتر آشنا شوید.

بی اختیاری ادراری سرریز چیست؟

بی‌اختیاری ادراری سرریز زمانی رخ می‌دهد که مثانه نتواند تمام ادرار خود را تخلیه کند، که باعث تجمع بیش از حد ادرار در مثانه و نشت آن به بیرون می‌شود. این نوع بی‌اختیاری معمولاً به دلیل ضعف عضلات مثانه، انسداد مجاری ادراری  یا مشکل در عملکرد اعصاب کنترل ‌کننده مثانه ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به بی‌اختیاری ادراری سرریز احساس پر بودن مثانه دارند، اما قادر به تخلیه کامل آن نمی‌باشند و در نتیجه ادرار به طور غیر ارادی و معمولاً به صورت قطره ‌قطره یا مداوم نشت می‌کند.

علائم بی اختیاری ادراری سرریز

بی‌اختیاری ادراری سرریز به علت عدم تخلیه کامل ادرار از مثانه، باعث بروز علائمی می‌شود که عبارتند از:

• نشت مداوم ادرار:  افراد مبتلا بدون احساس نیاز به دفع ادرار، نشت ادرار را تجربه می‌کنند. این نشت به صورت قطره ‌قطره یا به طور مداوم می‌باشد.
• احساس پر بودن مثانه:  بیمار احساس فشار و پر بودن در مثانه دارد، اما قادر به تخلیه کامل ادرار نیست.
• تکرر ادرار:  فرد نیاز به دفع ادرار را به طور مکرر احساس می‌کند، ولی در عمل قادر به تخلیه کامل آن نمی‌باشد.
• درد و ناراحتی در ناحیه مثانه:  برخی از بیماران احساس درد یا ناراحتی در ناحیه پایین شکم یا مثانه دارند.

در صورت بروز علائم فوق می توانید برای مشاوره و بررسی های بیشتر با مطب دکتر مریم کرمعلی فلوشیپ کف لگن تماس بگیرید.

بی اختیاری ادراری سرریز چه عللی دارد؟

بی‌اختیاری ادراری سرریز معمولاً به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که به مشکلات در تخلیه کامل ادرار از مثانه مربوط هستند. علل اصلی این نوع بی‌اختیاری عبارتند از:

• انسداد مجاری ادراری:  مشکلاتی مانند بزرگی پروستات در مردان ، سنگ‌ های مثانه یا تنگی مجرای ادرار باعث انسداد مجاری ادراری می‌شوند و تخلیه کامل مثانه را مختل می‌کنند.
• ضعف عضلات مثانه : اگر عضلات مثانه ضعیف شوند و نتوانند به درستی مثانه را تخلیه کنند، ادرار در مثانه باقی می‌ماند و باعث نشت غیرارادی ادرار می‌شود.
• آسیب به اعصاب مثانه:  آسیب به اعصاب کنترل ‌کننده مثانه، به دلیل بیماری ‌هایی مانند دیابت، سکته مغزی، مولتیپل اسکلروزیس یا آسیب نخاعی موجب اختلال در توانایی مثانه برای تخلیه کامل ادرار می‌شود.
• نقص در عملکرد دریچه مثانه:  در برخی موارد، ضعف یا آسیب به عضلات دریچه داخلی مثانه باعث نشت ادرار می‌شود، زیرا این عضلات قادر به نگه داشتن ادرار در مثانه نیستند.
• اختلالات هورمونی:  تغییرات هورمونی، به ویژه در زنان پس از یائسگی، باعث عملکرد ضعیف ‌تر مثانه و مجاری ادراری می‌شود.
• عوامل روانی یا استرس:  برخی عوامل روانی مانند استرس یا اضطراب بر عملکرد مثانه تأثیر گذاشته و باعث بی‌اختیاری ادراری سرریز می‌شوند.

تشخیص بی اختیاری ادراری سرریز

تشخیص بی‌اختیاری ادراری سرریز معمولاً از طریق ارزیابی‌ های بالینی و آزمایش ‌های مختلف انجام می‌شود. بهترین متخصص زنان ابتدا تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی کرده و علائم آن را ارزیابی می‌کند. معاینه فیزیکی شامل بررسی ناحیه شکم و پرینئوم برای شناسایی علائم انسداد مجاری ادراری یا بزرگ شدن پروستات در مردان است. آزمایش ‌های تصویربرداری مانند اولتراسونوگرافی برای بررسی باقی ‌مانده ادرار در مثانه پس از ادرار کردن و همچنین سیستومتری برای ارزیابی عملکرد مثانه انجام می‌شود. در برخی موارد، پزشک از اورودینامیک تست برای اندازه‌ گیری فشار مثانه و بررسی نحوه عملکرد آن استفاده می‌کند. همچنین، تست ‌های دیگر مانند تحلیل ادرار برای شناسایی عفونت یا مشکلات دیگر مورد نیاز می‌باشد. تشخیص دقیق معمولاً نیاز به ترکیب این آزمایش‌ ها و بررسی علائم بالینی دارد.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر فردی علائمی مانند نشت غیرارادی ادرار، احساس پر بودن دائمی مثانه، تکرر ادرار به طور مکرر  یا درد و ناراحتی در ناحیه مثانه را تجربه کند، باید به دکتر زنان مراجعه کند. به ویژه در مواردی که این علائم با اختلال در تخلیه ادرار، خون در ادرار، یا درد هنگام ادرار کردن همراه باشد، مشاوره پزشکی ضروری است. همچنین، اگر بی‌اختیاری ادراری سرریز باعث ایجاد مشکلات اجتماعی یا روانی مانند اضطراب یا کاهش کیفیت زندگی شود، مراجعه به پزشک برای ارزیابی و درمان مناسب توصیه می‌شود. تشخیص زودهنگام و درمان علل زمینه ‌ای از پیشرفت مشکل جلوگیری کرده و به بهبود وضعیت بیمار کمک می‌کند.

روش های درمان بی اختیاری ادراری سرریز

درمان بی اختیاری ادرار سرریز با روش های زیر قابل درمان است:

• داروهای ضد اسپاسم و آنتی‌کولینرژیک به کاهش فعالیت عضلات مثانه و بهبود تخلیه ادرار کمک می‌کنند. در برخی موارد، داروهای آلفا-بلوکر برای کاهش بزرگ شدن پروستات در مردان و تسهیل جریان ادرار تجویز می‌شوند.
• در مواردی که مثانه به طور کامل تخلیه نمی‌شود، استفاده از کاتتر برای تخلیه ادرار به طور موقت یا دائم ضروری است. این روش به کاهش فشار در مثانه و جلوگیری از نشت ادرار کمک می‌کند.
• در صورتی که مشکل به دلیل انسداد مجاری ادراری، بزرگ شدن پروستات یا مشکلات ساختاری باشد، جراحی مورد نیاز است. برای مثال، عمل جراحی برای برداشتن بافت اضافی پروستات یا رفع انسداد موثر می‌باشد.
• این تمرینات به تقویت عضلاتی که کنترل ادرار را بر عهده دارند، کمک می‌کند. در برخی موارد، این تمرینات به بهبود علائم بی‌اختیاری ادراری سرریز کمک می‌کنند.
• آموزش بیمار درباره تکنیک‌ های تخلیه مثانه  مانند تخلیه مثانه در فواصل زمانی مشخص  و مدیریت استرس به کنترل علائم کمک می‌کند.
• در برخی موارد، استفاده از تحریکات عصبی مثانه یا درمان‌ های لیزری برای اصلاح عملکرد مثانه یا پروستات مفید می‌باشد.

سوالات متداول بی اختیاری ادرار سرریز

بی‌اختیاری ادراری سرریز قابل پیشگیری است؟

پیشگیری با تشخیص و درمان زودهنگام علل زمینه ‌ای، مانند مدیریت مشکلات پروستات یا تقویت عضلات کف لگن، صورت می‌گیرد.

بی‌اختیاری ادراری سرریز فقط در بزرگسالان رخ می‌دهد؟

این وضعیت در هر سنی رخ می‌دهد، اما بیشتر در بزرگسالان و به ویژه در زنان پس از یائسگی یا مردان مسن با مشکلات پروستات مشاهده می‌شود. در جوانان، معمولاً به دلیل مشکلات خاصی مانند آسیب ‌های عصبی یا انسداد مجاری ادراری رخ می‌دهد.

آیا درمان بی‌اختیاری ادراری سرریز دائمی است؟

درمان بی‌اختیاری ادراری سرریز به علت آن بستگی دارد. برخی از روش‌ ها مانند جراحی یا داروها نتایج طولانی ‌مدت دارند، اما در موارد دیگر نیاز به درمان‌ های پیوسته یا مدیریت علائم وجود دارد.

نتیجه گیری

همانطور که بیان شد، بی‌اختیاری ادراری سرریز یک مشکل پیچیده است که به دلیل عوامل مختلفی مانند انسداد مجاری ادراری، ضعف عضلات مثانه یا آسیب به اعصاب کنترل ‌کننده مثانه بروز می‌کند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب این وضعیت به بهبود کیفیت زندگی و کاهش عوارض ناشی از نشت ادرار کمک می‌کند. روش‌ های درمانی متنوعی از جمله داروها، جراحی، تمرینات عضلات کف لگن و تغییرات رفتاری وجود دارند که برای هر فرد با توجه به وضعیت خاص او به کار گرفته می‌شوند. مشاوره با پزشک متخصص در این زمینه اهمیت زیادی دارد تا درمان متناسب و مؤثر انتخاب شود و فرد از زندگی روزمره‌ اش لذت بیشتری ببرد.