مادران باردار و ویروس کرونا

صحبت های دکتر مریم کرمعلی  فلوشیپ اختلالات کف لگن متخصص زنان و زایمان و زیبایی در خصوص مادران باردار و ویروس کرونا از شبکه پنج سیما برنامه به خانه برمیگردیم .

توصیه می کنیم با مشاهده ویدیو زیر و البته رعایت مواردی که عنوان می شود در پیشگیری از این بیماری سعی و تلاش دو چندان داشته باشید . البته باید در نظر داشت که استرس و اضطراب ناشی از شیوع این بیماری می تواند آسیب های روحی بسیاری به شما و جنین دلبندتان وارد نماید . با دقت به موارد ذکر شده می توانید از ابتلا به این بیماری جلوگیری نمایید .

مطلب ارائه شده توسط دکتر مریم کرمعلی متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ اختلالات کف لگن  و فلوشیپ کف لگن  را مطالعه نمایید .

اطلاعیه شماره ۰۳ قرارگاه کنترل و مراقبت کووید-۱۹ به شرح زیر می باشد .
الف-دستور عمل مراقبت مادر باردار از ویروس کرونا حوزه بهداشت و درمان
۱٫از تجمع مراجعین به خصوص مادران باردار در مراکز ارائه دهنده خدمت مانند پایگاه سلامت، خانه بهداشت، مطب، بیمارستان و …خودداری شود. به این منظور اسامی مراجعین به ویژه مادران باردار از لیست پیگیری سامانه های الکترونیکی استخراج شود. زمان و ساعت مشخصی برای مراجعه آنان تعیین و از طریق تلفن یا پیامک اطلاع رسانی شود.
۲٫در موارد عدم تمایل مادران باردار به حضور برای دریافت مراقبت، بایستی از ایشان در مورد حرکات جنین / علائم تنفسی یا تب استعلام شود.
۳٫نکات ایمنی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس مطابق دستور عمل کشوری رعایت شود:
_تامین محل مناسب با امکانات لازم جهت مراقبت معمول مادران باردار سالم جدای از سایرین
_حفاظت ایمنی ارائه دهندگان خدمت مانند رعایت حداقل ۱متر از مراجعین، استفاده از ماسک، شستشوی دستها و … رعایت شود.
_ماده ضدعفونی کننده برای دستها در پایگاه در دسترس باشد.
_به شستشوی مکرر دستها با آب و صابون تاکید شود.
_پس از استفاده از وسایل پزشکی مانند دستگاه فشار خون و …. تا حد امکان وسایل تمیز و با الکل ۷۵درصد به بالا ضد عفونی شود.
۴٫ در صورت مراجعه مادر تب دار به پایگاه سلامت یا خانه بهداشت حتماً به پزشک مرکز ارجاع شود:
_پزشک مرکز پس از معاینه مادر تب دار در صورت نداشتن علائم تنگی نفس و مشکلات تنفسی با درمانهای حمایتی و علامتی مانند استراحت در منزل، مصرف مایعات فراوان و مسکن های تب برانجام شود.
_در صورت نیاز به اعزام به بیمارستان ، ضمن هماهنگی با رابط پرخطر حوزه ی معاونت درمان، با ۱۱۵ تماس گرفته شود.
۵٫ اسامی بیمارستانهای مرجع پذیرش مادران باردار مشکوک یا مبتلا به کووید ۱۹ به انجمن های علمی مرتبط و عموم مردم اطلاع رسانی شود.
۶٫ برای همه مادرانبا شکایت سرفه و تنگی نفس هنگام ورود به بیمارستان تریاژ عفونی انجام پذیرد، سپس تریاژ مامایی مطابق معمول انجام پذیرد.
۷٫ در مادران باردار مراجعه کننده به تریاژ مامایی، در صورت مشاهده علائم تنفسی (سرفه، تنگی نفس) یا تب، حتما به تریاژ عفونی ارجاع شوند.
۸٫ بدیهی است انتظار بر این است که اقدامات تشخیصی لازم در هر بیمارستانی بر اساس دستورعمل های ابلاغی و با رعایت شرایط پوشش های محافظتی مناسب برای بیمار و پرسنل درمانی انجام شود و اعزام مادران نیازمند بستری به بیمارستان های مرجع اعلام شده با هماهنگی ۱۱۵صورت پذیرد.
۹٫ در صورت نبود بیمارستان مرجع دارای بخش تخصصی زنان و زایمان ،بستری با مدیریت گروه تخصصی زنانو ویزیت روزانه زنان در بخش های مشخص شده به این منظور در بیمارستان های منتخب انجام شود.
۱۰٫ بدیهی است در زمان انتقال و ارجاع مادارن باردار ، شرایط مامایی مادران پرخطر منطبق با سطح بندی خدمات پریناتال بایستی در نظر گرفته شود .
۱۱٫کمیته مشورتی متشکل از پزشک متخصص زنان، بیهوشی، عفونی، کارشناسان مامایی درمان، کارشناسان مادران بهداشت، رئیس مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی زیر نظر معاون درمان هفته ای یک بار تشکیل شود. شرح وظایف کمیته فوق عبارت است از :
_مشخص شدن سیر حرکت مادر مراجعه کننده از طریق آمبولانس ۱۱۵به منظور تعیین تکلیف سریع مادر برای اقدامات مناسب
_نظارت بر بیمارستانها برای نحوه پذیرش و ارجاع مادر باردار
_ارسال گزارش موارد ابتلا و بستری از طرق سامانه پورتال معاونت بهداشت اداره سلامت مادران
_بررسی وضعیت مادران باردار مشکوک یا مبتلا برای نحوه بستری و درمان
_تصمیم گیری در مورد زمان و روش ختم بارداری
_نظارت بر تامین امکانات لازم حفاظتی برای ارائه دهندگان خدمات مامایی بر اساس دستور عمل های ارسالی وزارت بهداشت
۱۲٫ رابطین پرخطر درمان بر اساس شرح وظایف، مسئول تعیین مسیر اعزام و نظارت بر روند اجرایی بستری و درمان مادران می باشند.
۱۳٫کارشناس رابط پرخطر بیمارستان، مسئول تعیین مسیر انتقال، نظارت بر اقدامات تشخیصی و بستری مادران مشکوک یا مبتلا معرفی شده توسط حوزه بهداشت و اطلاع رسانی اسامی مادران ترخیص شده از بیمارستان به کارشناس رابط پرخطر حوزه بهداشتی می باشد.
۱۴٫در موارد ترخیص مادران باردار مشکوک به بیماری کرونا مطابق دستورعمل، مشخصات مادر جهت پیگیری های بعدی به کارشناس پرخطر واحد معاونت های بهداشتی اطلاع داده شود.
۱۵٫کارشناس رابط پرخطر بهداشت مسئول پیگیری مادران ترخیص شده و اطلاع رسانی وضعیت ایشان به ستاد می باشد .
۱۶٫کلاس های آمادگی تا پایان سال تشکیل نشود و لغو کلاس ها به مادران اطلاع رسانی شود. پس از آن با توجه به شرایط تصمیم گیری شود.
۱۷٫کلان مناطق آمایشی موظف هستند نسبت به برگزاری ویدئو کنفرانس های سلامت مادران در این موضوع به صورت منظم جهت بررسی موارد و تبادل تجربیات اقدام نمایند .
۱۸٫نشست های مشورتی دوره ای ( ویدئو کنفرانس ) در این مهم از طریق کمیته ی کشوری سلامت مادران و با حضور کلان مناطق در همین زمینه برگزار خواهد شد.
آموزش و اطلاع رسانی:
۱٫آموزش ارائه دهندگان خدمات مامایی در مورد شرایط و نحوه استفاده از وسایل حفاظتی
۲٫هماهنگی با شبکه های محلی/استانی صدا و سیما برای اطلاع رسانی به جامعه در خصوص نحوه پیشگیری، آشنایی با علائم بیماری و نحوه به مراجعه به مراکز و بیمارستانها و اعلام اسامی مراکز پذیرنده ی مادران باردار از طریق زیرنویس و سخنرانی های علمی و …
ب- راهنمای بالینی مراقبت نوزاد وشیرخوار در مادران شیرده مورد قطعی، محتمل ومشکوک به ابتلا با ویروسCOVID 19
این راهنما برای تغذیه شیرخوار باشیر مادر در مادران شیردهی که به طور قطعی، محتمل یا مشکوک به ابتلا با COVID 19 هستند تهیه شده است و در صورت لزوم به روز رسانی می شود.
انتقالCOVID 19 ازطریق شیرمادر:
انتقال COVID 19از طریق شیر مادر یا به طورعمودی از طریق جفت غیر محتمل است.مطالعات محدودی که در طی دو ماه گذشته انجام گرفته نشان داده است که در خون بندناف نوزادان متولد شده از مادران مبتلا،COVID 19وجود ندارد. هم چنین بر اساس مطالعاتی که بر روی ویروسهای مشابه نظیر سارس و مرس انجام شدهاست نشان می دهد این ویروسها در شیر مادریافت نشده است. انتقال فرد به فرد شبیه به آنفلوانزا و سایر عوامل بیماری زای تنفسی (نظیر مرس و سارس)، عمدتاً ازطریق قطرات تنفسی ایجاد می شود که در سرفه یا عطسه فرد مبتلا وجود دارد.
تماس مادر و شیرخوار:
در مادران با ابتلای قطعی،محتمل یا مشکوک،برای کاهش خطر انتقال ویروس از مادر به نوزاد، لازم است موارد زیر رعایت شود:
۱٫از برقراری تماس پوست با پوست بین نوزاد تازه متولد شده و مادر مبتلای قطعی، محتمل یا مشکوکممانعت به عمل آید.
۲٫هر نوزادی که از مادر با ابتلای قطعیCOVID 19به دنیا می آیدو همچنین شیرخوار مادر با ابتلای قطعی،باید مشکوک تلقی و ملاحظات مربوط به موارد مشکوک درباره آنها رعایت گردد.این نوزادان/ شیرخوارانباید ۲هفته قرنطینه شوند.
۳٫در صورتی که مادر محتمل یا مشکوک به ابتلاCOVID 19 باشد، نوزاد باید به طور موقت از وی جدا شود و در اتاق دیگری توسط همراه سالم نگهداری شود.
_خطرات و فواید این جدایی موقت باید برای مادر توضیح داده شود.
_در صورتی که جداسازی و قرار دادن نوزاد در اتاق دیگر به دلایلی امکان پذیر نباشد نوزاد باید حداقل از مادر دو متر فاصله داشته باشدو یک پرده از سقف تا پایین بین مادر و نوزادقرار داده شود.
_جدایی تا زمان رفع هرگونه شک یا احتمال ابتلای مادر باید تداوم یابد.
_بهتر است مادر یک همراه سالم آموزش دیده داشته باشد که مراقبت های مربوط به نوزاد را انجام دهد. همراه باید،اصول بهداشت فردی و پیشگیرانه (مانند شست و شوی مکرر دست ها با آب و صابون مایع و در صورت نبودن صابون مواد ضدعفونی کننده با پایه حداقل ۶۰درصد الکل ،زدن ماسک و …) را رعایت نماید.
_در صورت عدم امکان حضور همراه، مراقبت های نوزاد یبایدتوسط کارکنان بخش صورت پذیرد.
_مادر باید هنگام مراقبت از نوزاد، اقدامات احتیاطی را برای پیشگیری از انتقال ویروس به شیرخوار (ازجمله شستن دست ها قبل از لمس شیر خوار و پوشیدن ماسک صورت… و ) رعایت نماید.
تغذیه با شیر مادر:
1. اگر حال عمومی مادر با تشخیص قطعی بد است ،به طور موقت، تغذیه شیرخوار باشیر انسانی (ذخیره شده در بانک شیر) یاشیرمصنوعی انجام گیرد. با بهبود حال عمومی، باید شیرمادر با رعایت اصول بهداشتی دوشیده،ذخیره و مورد استفاده قرارگیرد.
2. اگر حال عمومی مادر با تشخیص قطعی خوب است، تغذیه با شیر دوشیده شده مادر انجام گیرد. برای این کار مادر باید شیر خود را با استفاده از شیردوش دستی یا برقی بدوشد. مادرباید دست های خود را قبل از لمس هر قسمت پمپ یا ظرف ذخیره سازی شیر بشوید. بعد از هر نوبت شیردوشی تمام اجزا شیردوش که با پستان و دست مادر در تماس بوده باید طبق دستورعمل شیردوش دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس،شسته یا ضدعفونی شود.
3. تغذیه شیرخوار مادر مورد مشکوک / محتمل با رعایت اصول بهداشتی از پستان مادر منعی ندارد.
ملاحظات مربوط به بانک شیر مادر:
تا به حال شواهدی مبنی بر انتقال ویروس کرونا از شیر مادر گزارش نشده است و فرایند پاستوریزاسیون روی شیر مادر آن را امن می نماید.
برای پیشگیری از هر گونه انتقالی چه از طریق شیر و چه از طریق ظروف ، توصیه می شود:
۱٫مادران مبتلای قطعی، مشکوک یا محتمل، شیر اهدا نکنند.
۲٫به اهدا کنندگان تأکید گردد قبل از شروع فرایند شیر دوشی، دست های خود را مطابق دستور عمل با آب و صابون یا شوینده مناسب با دقت و کاملبشویند.
۳٫کارشناس بانک شیر، خودش سالم باشد و علایمی از بروز بیماری را نداشته باشد.
۴٫کارشناس بانک شیر بعد از رسیدن شیر به بانک شیر، ابتدا دست های خود را با آب و صابون با روش استاندارد شسته و شیر را تحویل بگیرد. از اسپری کردن مواد ضدعفونی کننده به سطح خارجی ظرف شیر پرهیز شود چون ممکن است مواد ضدعفونی کننده وارد شیر شود.
۵٫ظروف یک بار مصرف حاوی شیر، پس از استفادهدور انداخته شود.
۶٫ظروف چند بار مصرف را می توان به طرز صحیح شستو دوبارهاستفاده کرد.
۷٫کارشناس بانک شیر مادر بیمارستان، باید از سلامتی اهدا کنندگانحاضر در بیمارستاناطمینان حاصل کند.
۸٫اهداکنندگانی که در منزل شیر دوشی انجام می دهند، بهتر است هم چنان در منزل شیر دوشی نمایند و شیر را به بانک شیر منتقل نمایند (لازم نیست شیر دوشی را در بیمارستان انجام دهند)