آیا تکرر ادرار می‌تواند خطرناک باشد؟ بررسی کامل روش های درمان

تکرر ادرار یکی از مشکلات شایع است که با بالا رفتن سن خانم ها نیز این موضوع بیشتر به چشم می‌خورد. اگرچه در مواردی این مشکل موقتی و بی‌خطر است، اما می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای جدی‌تر نیز باشد. در این مقاله، به بررسی دلایل رایج تکرر ادرار، روش‌های تشخیص و درمان و نکاتی برای مدیریت و پیشگیری از آن پرداخته‌ایم. آگاهی از این موضوع می‌تواند شما را در یافتن راه‌حل مناسب و بهبود سلامت کلی یاری کند.

تکرر ادرار چیست؟

تکرر ادرار به معنی نیاز مکرر به دفع ادرار است که به صورت غیرعادی یا به دفعات بیشتر از حد معمول رخ می‌دهد. در حالت طبیعی، بیشتر افراد در طول روز ۴ تا ۸ بار ادرار می‌کنند، اما در صورت تکرر ادرار، این تعداد افزایش می‌یابد. این مشکل با علائمی همراه است و نیاز به درمان دارد تا از مزمن شدن و اختلال در فعالیت های روزمره بانوان جلوگیری شود. در ادامه علائم و علل و روش های درمان این عارضه را بیان خواهیم  کرد.

در صورت مشاهده علائمی که در ادامه به آن می پردازیم، برای معاینه و بررسی های بیشتر می توانید از دکتر مریم کرمعلی فلوشیپ کف لگن نوبت بگیرید.

علائم تکرر ادرار

علائم تکرر ادرار متنوع و بسته به علت آن متفاوت است. برخی از علائم رایج تکرر ادرار عبارتند از:

• ادرار مکرر در طول روز:  نیاز به ادرار کردن بیشتر از ۸ بار در طول روز نشان ‌دهنده تکرر ادرار می‌باشد.
• ادرار کردن شبانه : بیدار شدن از خواب برای دفع ادرار در شب، که بیشتر از یک یا دو بار در شب اتفاق بیفتد.
• احساس فوریت برای دفع ادرار:  احساس شدید و ناگهانی نیاز به ادرار کردن که فرد را مجبور به رفتن فوری به دستشویی می‌کند.
• ادرار با حجم کم:  دفع ادرار در مقادیر کم، حتی اگر فرد نیاز به ادرار کردن را به طور مکرر احساس کند.
• سوزش یا درد هنگام ادرار:  در صورتی که تکرر ادرار به دلیل عفونت ‌های ادراری یا التهاب ایجاد شود، هنگام دفع ادرار احساس سوزش یا درد وجود دارد.
• عدم کنترل ادرار : در مواردی که مشکلات مثانه یا سیستم عصبی باعث تکرر ادرار شود، فرد قادر به کنترل ادرار خود نمی‌باشد و ادرار به طور ناخواسته دفع می‌شود.
• توقف موقت ادرار:  گاهی فرد نمی‌تواند به راحتی ادرار خود را تخلیه کند یا ادرار به طور ناگهانی قطع می‌شود.
• احساس پر بودن یا فشار در مثانه:  بعضی از افراد احساس می‌کنند که مثانه آن ‌ها پر است و باید به طور مکرر ادرار کنند.

بیشتر بخوانید: بی اختیاری ادرار

علل تکرر ادرار

عفونت‌ های ادراری : عفونت ‌های باکتریایی در مجاری ادراری باعث تحریک مثانه و نیاز مکرر به دفع ادرار می‌شوند. این عفونت ‌ها معمولاً با علائمی مانند سوزش هنگام ادرار، تغییر در رنگ ادرار، یا بوی بد همراه هستند.

• دیابت: افزایش سطح قند خون باعث افزایش تولید ادرار می‌شود. این وضعیت باعث تکرر ادرار به ویژه در شب می‌شود.
• بزرگ شدن پروستات : در مردان، بزرگ شدن پروستات فشار بر مثانه ایجاد می‌کند و باعث تکرر ادرار، به ویژه در شب ‌ها، می‌شود. این وضعیت به‌خصوص در مردان مسن شایع است.
• سندرم مثانه تحریک ‌پذیر: این اختلال مزمن باعث تحریک و التهاب مثانه می‌شود و علائمی مانند احساس فوریت برای ادرار کردن، تکرر ادرار و درد در ناحیه مثانه به وجود می‌آورد.
• بارداری: در دوران بارداری، افزایش اندازه رحم باعث فشار بر مثانه می‌شود که منجر به تکرر ادرار، به ویژه در سه ماهه اول و سوم، می‌شود.
• مصرف مایعات زیاد: نوشیدن مقادیر زیاد مایعات یا نوشیدنی ‌هایی مانند قهوه، چای، الکل و نوشابه‌ های گازدار که خاصیت دیورتیکی دارند باعث تکرر ادرار می‌شوند.
• داروها: برخی داروها مانند دیورتیک‌ها و داروهای ضدافسردگی یا آنتی‌هیستامین ‌ها باعث افزایش دفع ادرار می‌شوند.
• اختلالات عصبی: مشکلات عصبی مانند آسیب به سیستم عصبی مرکزی مانند سکته مغزی، بیماری پارکینسون یا مولتیپل اسکلروزیس باعث اختلال در عملکرد مثانه و تکرر ادرار می‌شوند.
• سنگ کلیه: وجود سنگ در کلیه یا مثانه باعث تحریک مثانه و تکرر ادرار می‌شود.
• بیماری‌های قلبی و کلیوی:  مشکلات در عملکرد قلب یا کلیه ‌ها منجر به تجمع مایعات در بدن و دفع بیشتر ادرار می‌شود.
• استرس و اضطراب: استرس و اضطراب باعث تحریک سیستم عصبی و تغییر در نحوه عملکرد مثانه می‌شوند. برخی افراد در مواقع استرس یا اضطراب احساس می‌کنند که نیاز به دفع ادرار دارند.
• بی‌اختیاری ادرار: بی‌اختیاری ادرار در برخی موارد ناشی از ضعف عضلات کف لگن یا مشکلات مربوط به مثانه است. این اختلال باعث تکرر ادرار و حتی نشت ادرار می‌شود.
• یائسگی: کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی بر عملکرد مثانه تأثیر گذاشته و باعث تکرر ادرار می‌شود. این تغییرات هورمونی منجر به خشکی واژن و التهاب مثانه نیز می‌شود.
• آسیب به مثانه: آسیب به مثانه ناشی از جراحی، ضربه یا عفونت‌ های قبلی باعث عملکرد نادرست مثانه و نیاز به دفع مکرر ادرار می‌شود.

بییشتر بخوانید: انواع بی اختیاری ادرار

تشخیص تکرر ادرار

تشخیص تکرر ادرار ابتدا با بررسی تاریخچه پزشکی و علائم بیمار آغاز می‌شود. پزشک از بیمار می‌خواهد که الگوی دفع ادرار خود را برای مدتی ثبت کند تا میزان و دفعات ادرار را ارزیابی کند. پس از آن، معاینه فیزیکی انجام می‌شود که شامل معاینه ناحیه شکم و لگن است. برای تشخیص دقیق، آزمایش ‌های اضافی مانند آزمایش ادرار برای شناسایی عفونت‌ ها، خون یا مواد غیرطبیعی، سونوگرافی کلیه ‌ها و مثانه، سیستومتری و در برخی موارد آزمایش‌ های تصویربرداری مانند سی ‌تی ‌اسکن یا ام ‌آر آی نیاز می‌باشد. در موارد خاص، آزمایش ‌های عصبی برای ارزیابی عملکرد اعصاب مثانه نیز تجویز می‌شود. هدف از این آزمایش‌ ها شناسایی علت دقیق تکرر ادرار و تعیین درمان مناسب است.

درمان تکرر ادرار

درمان تکرر ادرار بستگی به علت آن دارد و شامل تغییرات در سبک زندگی، درمان دارویی یا حتی روش‌ های جراحی می‌باشد. در ادامه به برخی از روش ‌های رایج درمان تکرر ادرار اشاره می‌شود:

تغییرات در سبک زندگی:

• کاهش مصرف مایعات:  کاهش میزان مایعات مصرفی به ‌ویژه در ساعات شب به کاهش تکرر ادرار کمک می‌کند.
• کاهش مصرف مواد دیورتیک:  مصرف نوشیدنی‌ هایی مانند قهوه، چای و الکل که خاصیت دفع ادرار دارند، باید کاهش یابد.
• تمرینات مثانه:  تمرینات مثانه مانند تعیین زمان‌ بندی برای دفع ادرار به افزایش کنترل بر دفع ادرار کمک می‌کند.
• کنترل استرس و اضطراب:  کاهش استرس و اضطراب تأثیر مثبتی بر کاهش علائم تکرر ادرار دارند.

دارو درمانی:

·         داروهای آنتی‌کولینرژیک:  این داروها به کاهش انقباضات غیرارادی مثانه کمک می‌کنند و معمولاً برای درمان سندرم مثانه تحریک‌ پذیر و تکرر ادرار ناشی از آن استفاده می‌شوند.

• داروهای بتا-آگونیست: این داروها برای درمان تکرر ادرار ناشی از مشکلات مثانه به کار می‌روند و در موارد خاص تجویز می‌شوند.
• آنتی‌بیوتیک ‌ها: در صورتی که تکرر ادرار به دلیل عفونت‌ های ادراری باشد، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
• داروهای درمان دیابت: برای کنترل قند خون در افرادی که تکرر ادرار ناشی از دیابت دارند، داروهای ضد دیابتی تجویز می‌شوند.

فیزیوتراپی و تمرینات کف لگن:

تمرینات تقویت عضلات کف لگن  تمرینات کگل  به بهبود کنترل مثانه کمک می‌کند، به ‌ویژه در افرادی که دچار بی‌اختیاری ادرار هستند.

روش‌های جراحی: در موارد شدیدتر، که درمان‌ های دارویی یا غیرجراحی مؤثر نباشند، جراحی توصیه می‌شود. این روش ‌ها شامل:

• جراحی پروستات: برای مردان مبتلا به بزرگ شدن پروستات که باعث تکرر ادرار می‌شود.
• جراحی برای اصلاح مشکلات مثانه: در مواردی که مشکلات ساختاری مانند افتادگی مثانه یا ناتوانی در تخلیه کامل مثانه وجود داشته باشد.
• جراحی‌های عصبی: در صورتی که مشکلات عصبی در عملکرد مثانه دخیل باشند، تحریک عصبی برای بهبود عملکرد مثانه استفاده می‌شود.

سوالات متداول تکرر ادرار

تکرر ادرار می‌تواند باعث بی‌اختیاری شود؟
در برخی موارد، تکرر ادرار به بی‌اختیاری منجر می‌شود، به‌ویژه در صورتی که کنترل عضلات مثانه ضعیف شده باشد. این وضعیت معمولاً در زنان پس از زایمان یا در مردان مبتلا به مشکلات پروستات شایع است.

چگونه می‌توان از تکرر ادرار جلوگیری کرد؟
برای پیشگیری از تکرر ادرار، باید از مصرف بیش از حد مایعات، به ‌ویژه قبل از خواب، اجتناب کرد. همچنین کنترل بیماری ‌هایی مانند دیابت، حفظ وزن سالم و انجام تمرینات تقویتی کف لگن مفید است.

چه زمانی باید برای تکرر ادرار به پزشک مراجعه کرد؟
اگر تکرر ادرار با علائم دیگری مانند درد، سوزش، خونریزی یا تب همراه باشد، یا اگر در شب چندین بار مجبور به ادرار کردن شوید، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر تکرر ادرار موجب ناراحتی و اختلال در زندگی روزمره شما شود، بهتر است بررسی‌ های پزشکی انجام شود.

نتیجه گیری

تکرر ادرار ناشی از علل مختلفی برای خانم ها بروز پیدا می‌کند. درک علت دقیق این مشکل و درمان به موقع آن از اهمیت زیادی برخوردار است. اگرچه تکرر ادرار یک علامت ساده به نظر می‌رسد، اما در برخی موارد نشان ‌دهنده بیماری‌ های جدی‌تری می‌باشد. بنابراین، در صورت بروز این مشکل به صورت مزمن یا شدید، مراجعه به پزشک و تشخیص صحیح ضروری است. خوشبختانه، با استفاده از روش‌ های درمانی مناسب، می‌توان به کنترل و درمان این مشکل کمک کرد. مراقبت از سلامت ادراری، پیگیری علائم و انتخاب درمان‌ های مناسب به بهبود کیفیت زندگی و کاهش ناراحتی ‌های ناشی از تکرر ادرار کمک می‌کند.