علل افتادگی رحم و راه های پیشگیری از آن

زمانی که ماهیچه‌ها و بافت‌های لگن ضعیف شوند و نتوانند از رحم به میزان کافی پشتیبانی نمایند افتادگی رحم اتفاق می‌افتد. در این مواقع رحم به سمت واژن حرکت می‌نماید و گاهی اوقات حتی از دهانه واژن بیرون می‌آید.

زمانی که افتادگی رحم جزئی باشد احتیاج به درمان خاصی ندارد اما در مواردی که شدید و مزمن باشد باید مداخلات پزشکی صورت پذیرد.

دلیل افتادگی رحم

افتادگی رحم در هر سنی ممکن است ایجاد شود اما غالباً در خانم‌هایی که یک یا چند زایمان طبیعی داشته‌اند و خانم‌های یائسه بیشتر ایجاد می‌شود. سایر دلایلی که ممکن است منجر به افتادگی رحم شوند عبارتند از:

• افزایش سن: تغییراتی که با افزایش سن و ایجاد روند پیری در بدن ایجاد می‌شود یکی از دلایل طبیعی در افتادگی رحم می‌باشد.
• سرفه مزمن و چاقی که ممکن است باعث ایجاد فشار‌های مداوم به لگن شود.
• یبوست مداوم و طولانی مدت

حدود نیمی از خانم‌های 50 تا 80 ساله دچار افتادگی رحم یا اشکالی از مشکلات لگن هستند.

علائم افتادگی رحم

در مواردی که افتادگی رحم خفیف باشد، بیماران هیچ گونه علائم خاصی ندارند اما در موارد شدید علائم زیر ممکن است ایجاد شود:

• احساس فشار یا سنگینی در ناحیه لگن
• مشکل و ناراحتی حین رابطه جنسی
• کمرد درد
• بی اختیاری ادرار
• احساس فوری و ناگهانی برای تخلیه مثانه
• برآمدگی ناشی از رحم و دهانه رحم که به سمت واژن آمده است
• عفونت مداوم مثانه
• خونریزی‌های غیرطبیعی از ناحیه واژن
• افزایش ترشحات واژن

تشخیص افتادگی رحم

با مراجعه به پزشک و انجام معاینات لگن پزشک می‌تواند افتادگی رحم را تشخیص بدهد. این معاینات ممکن است در حالت ایستاده یا زمانی که روی تخت دراز کشیده‌اید انجام شود.

جهت تشخیص شدت افتادگی رحم انجام سونوگرافی یا ام آر آی ممکن است لازم باشد.

درمان افتادگی لگن

به طور کلی در مواردی که افتادگی رحم خفیف باشد و مشکلی برای بیمار ایجاد نکند، احتیاجی به درمان پزشکی نیست، اما در شرایطی که با گذشت زمان علائم بدتر شود و باعث کاهش کیفیت زندگی بیمار شود مداخلات پزشکی باید انجام شود.

در مراحل ابتدایی می‌توانید با تغییر سبک زندگی و رعایت برخی نکات به مداوای این مشکل بپردازید، برخی از موادری که به بهبود افتادگی رحم در موارد خفیف کمک می نمایند عبارتند از:

• تمرینات ورزشی: با انجام برخی تمرینات ورزشی می‌توانید به تقویت عضلات لگن خود بپردازید که به دنبال آن افتادگی رحم نیز بهبود می‌یابد، یکی از این تمرینات، حرکت کگل می‌باشد.

تمرینات کگل

این تمرین موجب تقویت لگن و افزایش توان عضلات ناحیه تناسلی می‌شود. در این روش ماهیچه‌هایی که جهت توقف ادرار استفاده می‌کنید را باید به مدت 5 ثانیه منقبض نمائید و سپس برای 5 ثانیه رها نمائید. هر روز سه بار و هر بار 10 دفعه این تمرین را انجام دهید.

• در دومین قدم جهت بهبود افتادگی رحم لازم است که وزن خود را در حالت ایده آل و متناسب نگه دارید. همان طور که پیشتر ذکر کردیم افزایش وزن منجر به فشار مداوم به عضلات ناحیه لگن و افتادگی رحم می‌شود. بنابراین با ورزش کردن و حفظ وزن می‌توانید از افتادگی رحم جلوگیری کرده و در موارد خفیف به درمان آن بپردازید.
• عدم وارد کردن فشار به پایین تنه: بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند موجب تشدید علائم افتادگی رحم شود و عضلات حمایت کننده رحم را تحت فشار قرار دهد. بنابراین در صورتی که دچار افتادگی رحم هستید باید به این مورد توجه نمائید و از بلند کردم اجسام سنگین خودداری نمائيد.

در مواردی که افتادگی رحم شدید باشد لازم است از مداخلات پزشکی جهت درمان استفاده شود، این مداخلات عبارتند از:

• پساری واژن: در این روش یک دستگاه داخل واژن قرار می‌گیرد تا رحم را در جای خود نگه دارد، این درمان ممکن است به صورت موقت باشد. نحوه استفاده این دستگاه توسط پزشک به شما آموزش داده می‌شود. این دستگاه ممکن است موجب تحریک و زخم واژن شده و همچنین سبب مشکل و ناراحتی حین رابطه جنسی شود بنابراین به صورت طولانی مدت استفاده از آن توصیه نمی‌شود.
• دارو درمانی با استروژن: درمان با استروژن از ضعف عضلات لگن و بافت همبند جلوگیری می‌نماید اما عوارض جانبی مانند لخته شدن خون، بیماری کیسه صفرا و سرطان سینه را در این درمان باید مورد توجه قرار داد.
• جراحی: در مواردی که افتادگی رحم شدید باشد درمان‌ جراحی به عنوان آخرین درمان توصیه می‌شود. روش‌های کم تهاجمی مانند لاپاراسکوپی می‌تواند به عنوان قدم اول جراحی تجویز شود.

لاپاراسکوپی: در این روش برش کوچکی روی شکم ایجاد می‌شود که از طریق آن ابزار جراحی و یک لوله کوچک مجهز به دوربین به داخل رحم فرستاده می‌شود. گاهی اوقات پیوند بافت جهت حمایت از رحم ممکن است در این روش انجام شود.

هیسترکتومی

دومین روش جراحی در درمان افتادگی رحم، هیسترکتومی می‌باشد. در این جراحی قسمتی از رحم برداشته می‌شود. انجام هیسترکتومی با توجه به شرایط بیمار فقط در موارد خاص توصیه می‌شود.