درمان بی اختیاری ادرار شبانه

شاید بر این تصور باشیم که درمان بی اختیاری ادرار شبانه از اهمیت زیادی برخوردار نیست. اما باید بدانیم که این تصور اشتباه است. زمانی که فرد به این عارضه دچار می‌شود، این بیماری به قدری زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد که زندگی روزمره فرد را دچار اختلال می‌کند. در این مقاله قصد داریم به راه‌های درمان این عارضه آزاردهنده بپردازیم. با ما همراه باشید.

درمان بی اختیاری ادرار شبانه چگونه است؟

بی اختیاری ادرار شبانه در زنان و مردان با میزان شیوع مختلف بروز می‌نماید که می‌تواند سبک زندگی و ادامه ی آن را با مشکلاتی همراه سازد. اصطلاح پزشکی برای افرادی که دچار عدم توانایی کنترل ادرار در طول شب هستند, ناکچوری یا بی اختیاری ادرار شبانه است. گاهی اوقات به شب ادراری, ادرار غیر ارادی نیز گفته می شود زیرا زمانی که فرد خوابیده و هوشیاری ندارد رخ می‌دهد. البته در کودکان تازه متولد شده, خیس شدن غیر ارادی پوشاک دلیل بر بی اختیاری ادراری نیست بلکه در تعریف بی اختیاری ادرار شبانه, سن فرد لحاظ می‌شود. در واقع بی اختیاری ادراری شبانه یعنی فرد پس از عبور از سنی که در آن کنترل ارادی مثانه فراهم شده است یا قبل از آن و به صورت دائم, دچار ادرار غیر ارادی در شب شده باشد. جالب است بدانید این اختلال مختص سنین کودکی نیست و از هر 100 نوجوان, 1 یا 2 نفر درگیر اختلال بی اختیاری ادراری می شوند. 

به طور کلی درمان بی اختیاری ادرار شبانه، بسته به علت و نوع بی‌اختیاری, درمان‌های مختلفی ممکن است انجام گیرد. باید توجه داشته باشیم که قدم اول برای درمان انجام تست نوار مثانه است. به طور کلی درمان بی اختیاری ادرار شبانه شامل:

• درمان اولیه:
• دارو درمانی
• جراحی

مواردی که ذکر شد از درمان این عارضه به‌شمار می‌رود. به طور کلی باید توجه داشته باشیم که با رعایت نکاتی می‌تواند در درمان این عارضه نقش داشته باشید. به طور مثال درمان بی اختیاری ادرار با ورزش، یکی از راه‌هایی است که ممکن است زیاد شنیده باشیم در نتیجه از آن غافل نشوید.مواردی که ذکر شد از درمان این عارضه به‌شمار می‌رود. باید بدانیم مثانه یک عضو عضلانی است که محل ذخیره‌ی ادرار جهت تخلیه از طریق میزراه به شمار می‌رود. با ورود ادرار از میزنای به مثانه, این عضو توخالی دچار انبساط می شود. کشیدگی اعصاب دیواره‌ی مثانه توسط سیستم عصبی جدار مثانه, به مراکز کنترل ادرار در سیستم عصبی مرکزی منتقل شده و احساس نیاز به دفع ادرار در فرد ایجاد می‌گردد. البته در مراحل ابتدایی پر شدن مثانه, فرمان عدم تخلیه به منظور فراهم آمدن شرایط مناسب جهت دفع ادرار توسط فرد صادر می‌شود. در افراد دارای شب ادراری, این پیام مهاری صادر نمی‌شود و به صورت غیر ارادی تخلیه ی مثانه رخ می‌دهد.  بی اختیاری در ادرار و شب ادراری( ناکچوری) را می توان به دو نوع اصلی تقسیم کرد. نوع اول, بی اختیاری ادرار شبانه اولیه می باشد. به این معنی که فرد از همان دوران کودکی دچار اختلال بوده و تخت خود را خیس کرده است. این نوع از شب ادراری, شایع ترین نوع است. کودک به صورت دائمی و در بیشتر شب ها دچار بی اختیاری می شود. نوع دوم, بی اختیاری ادراری ثانویه نام دارد. در این حالت حداقل 6 ماه یا چندین سال از زمانی که فرد قادر به کنترل مثانه شده است می گذرد و سپس دچار بی اختیاری ادراری شده است.

بیشتر بخوانیم: درمان بی اختیاری ادرار استرسی

درمان اولیه بی اختیاری ادرار شبانه

همانطور که می‌دانیم این عارضه مانند همه بیماری‌ها دارای شدت متفاوت است. در مواقعی که شدت بی اختیاری ادرار خفیف باشد می‌توانید با انجام و رعایت نکات جزئی در کمرنگ‌تر شدن این عارضه نقش مفیدی داشته باشید. به طور مثال قبل خواب از نوشیدن مایعات خودداری کنید. اهمیت این موضوع به این دلیل است که نوشیدن مایعات و همچنین مایعات کافین‌دار یا الکلی، باعث افزایش ادرار در شب می‌گردد. یکی دیگر از درمان‌های اولیه که می‌توانید انجام دهید تنظیم ساعت است. بدین معنا که در طول شب ساعت را در زمان‌های مشخص کوک کرده تا بتوانید در این زمان‌های معین ادرار خود را تخلیه کنید.

همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم یکی از راه‌های درمان این بیماری، عدم مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار است. به عبارتی دیگر یکی از راه‌های مفید این است که تحریک مثانه را کاهش دهید. انجام این روش با مصرف نکردن مواد غذایی که دارای کافئین هستند، شیرین کننده‌های مصنوعی، الکی و نوشیدنی‌های شیرین ممکن است.

بیشتر بخوانیم: درمان بی اختیاری ادرار اضطرابی

درمان بی اختیاری ادرار شبانه با دارو

زمانی که این عارضه شدت پیدا کند باعث کلافگی و احساس شرم در فرد می‌گردد. در این مواقع فرد به فکر راهی برای درمان بی اختیاری ادرار شبانه می‌گردد. بعد از مراجعه به پزشک و بررسی وضعیت ممکن است پزشک اقدام به تجویز دارو‌هایی مانند دسموپرسین کند. ممکن است زمانی که پزشک اقدام به درمان این عارضه با دارو می‌کند این سوال برایمان ایجاد شود که به چه علت این بیماری در فرد ایجاد می‌گردد. باید بدانیم علت دقیق بی اختیاری ادراری شبانه هنوز به صورت واضح مشخص نیست, ولی برخی علل در بروز آن موثرند.

• اختلالات هورمونی. آنتی دیورتیک هورمون یا ADH از هیپوتالاموس ترشح شده و در هیپوفیز خلفی ذخیره می شود. این هورمون در کاهش تولید ادرار در طول شب نقش دارد. در برخی افراد تولید هورمون ADH دچار اختلال شده و سطح هورمون در بدن فرد کاهش می یابد. این بدین معنی است که میزان تولید ادرار در طول شب در این افراد افزایش می یابد و می تواند منجر به شب ادراری شود.
• مشکلات مثانه. در برخی افراد اسپاسم بیش از حد عضلات مثانه منجر به کاهش ظرفیت نرمال این ارگان جهت حفظ ادرار می شود و در نتیجه تخلیه ی  ادرار در حجم های بسیار کمتر رخ می دهد. همچنین برخی افراد به صورت مادرزادی دارای مثانه ی کوچکتری هستند و گنجایش حجم ادرار آن  کمتر است.
• اختلالات ژنتیکی. در افرادی که از نظر ژنتیکی دچار مشکل اند می توان والدینی را یافت که تقریبا در همان سن کودک خود, دچار مشکلات مشابه بوده اند. دانشمندان ژن های خاصی را کشف کرده اند که در بروز شب ادراری نقش بسیار موثری دارند.

• اختلال خواب. در حالی که بسیاری از افراد در دنیای امروزی از نداشتن خواب کافی و عمیق شاکی هستند, برخی افراد آنقدر عمیق می خوابند که نمی توانند جهت دفع ادرار از خواب بیدار شوند و لذا دچار بی اختیاری ادرار شبانه می شوند.
• برخی شرایط پزشکی. مشکلاتی همچون دیابت بی مزه( سنترال یا کلیوی), سرطان مثانه یا پروستات, بیماری های مغز و ستون فقرات همچون تشنج, مالتیپل اسکلروزیس و پارکینسون, ناهنجاری های ساختمانی یا عملکردی سیستم ادراری, یبوست, افتادگی مثانه بخصوص در خانم هایی که زایمان های مکرر واژینال داشته اند, انسداد مجرای ادراری( میزراه) و عفونت های سیستم ادراری (UTI),  میتواند منجر به بی اختیاری ادراری شبانه شود.
• اختلالات روانپزشکی. استرس یکی از علل بروز بسیاری از بیماری ها و علائم آنها به شمار می رود. استرس بیش از حد می تواند در بروز شب ادراری نقش داشته باشد.
• جنسیت. به دلایلی که هنوز برای پزشکان مشخص نیست, شب ادراری دختران حدود دو برابر بیشتر از پسران است.

درمان بی اختیاری ادرار شبانه با جراحی

جراحی اولین قدم برای درمان نیست. توجه داشته باشید زمانی پزشک اقدام به انجام جراحی می‌کند که دارو درمانی و درمان‌های دیگر تاثیر نداشته باشد. حال باید توجه داشته باشیم که جراحی به چند صورت انجام می‌گیرد. در جراحی ممکن است جراح اقدام به عمل بزرگ کردن مثانه بگیرد. زمانی که پزشک مثانه را بزرگ می‌کند، این کمک را به مثانه می‌کند که مقدار ادرار بیشتری را در خود نگه دارد. یکی دیگر از اقدام‌هایی که ممکن است پزشک در جراحی انجام دهد، تحریک عصب ساکرال است. توجه داشته باشید که این روش در جراحی برای درمان مثانه پرکار انجام می‌گردد. می‌پرسید در این روش جراح یا پزشک چه اقدامی می‌کند؟ باید بدانیم که پزشک با قرار دادن وسیله کوچکی در بدن فرد، این امکان را ایجاد می‌کند که سیگنال‌هایی به عصب کمر فرد منتقل شود. دترسور میکتومی یکی دیگر از اقداماتی است که پزشک ممکن است در جراحی برای درمان انجام دهد. در این روش با برداشتن بخشی یا همه عضلات اطراف مثانه، این امکان را ایجاد می‌کنند تا از انقباض آنها در زمان نامناسب جلوگیری شود.

02:24

صحبت های دکتر مریم کرمعلی در مورد جراحی بی اختیاری ادرار (شبکه سلامت)

کلیاتی درباره بی اختیاری ادرار شبانه

مهم ترین علامت این اختلال, عدم توانایی کنترل ادرار در شب است. البته در صورت وجود بیماری های همراه همچون دیابت, احتمال بروز علائم دیگری نیز وجود دارد. حال ممکن است سوال ایجاد شود که روش‌های تشخیصی بی اختیاری ادرار شبانه چگونه انجام می‌گیرد. باید توجه داشته باشیم که قبل از درمان بی اختیاری ادرار ، روش هایی همچون آنالیز نمونه ادرار جهت بررسی عفونت و سنگ, کشت ادرار, سونوگرافی جهت بررسی وضعیت سیستم ادراری, سوالاتی در رابطه با دفعات, میزان حجم ادرار خارج شده( رختخواب شما تا چه اندازه ای خیس می‌شود) و زمان شروع شب ادراری( اولیه یا ثانویه بودن اختلال), بررسی سابقه ی خانوادگی, وجود بیماریهای زمینه‌ای می‌تواند در تشخیص علت بروز آن موثر است.

نتیجه‌گیری

در این مقاله به بررسی درمان بی اختیاری ادرار شبانه پرداختیم و تمامی نکاتی که نیاز است از این درمان بدانید را بررسی کردیم. توجه داشته باشید که در هنگام انتخاب پزشک از دقت در تجربه و تخصص پزشک غافل نشوید.